یکی دیگر از ویژگیهای برجسته فرش دستباف این است که در ساخت آنها از رنگهای طبیعی استفاده میشود و همین موضوع نیز میتواند تأثیر بسیار زیادی بر روی کیفیت این محصولات داشته باشد. در این میان الیاف طبیعی استفادهشده در بافت و طراحی فرشهای دستباف نیز میتواند به عنوان یکی از اصلیترین و مهمترین تفاوتهای فرش دستباف و ماشینی شناخته شود و به همین دلیل نیز میتوان آن را یک مزیت بزرگ و مهم این نوع از فرشها در نظر گرفت. این الیاف هیچگونه آسیب و یا حساسیتی برای افراد به همراه ندارند. به همین دلیل نیز معمولاً توصیه میشود که از فرش دستباف برای خانههایی که در آن کودک و یا فردی با بیماریهایی همچون آسم مواجه هستند از فرش دستباف استفاده شود، چراکه این نوع از فرشها هیچگونه مشکل تنفسی به همراه نخواه داشت.
یکی دیگر از ویژگیهای فرشهای دستباف تنوع رنگی آنهاست. معمولاً رنگهایی که در بافت و طراحی فرش دستباف استفاده میشوند همگی درخشان و زیبا هستند و میتوانند حال و هوای خانه شما را به کلی تغییر دهند.
انواع فرش دستباف براساس نوع گره
ظرافت فرش جز نوع پرز که چه جور پشمی باشد و چند درصد ابریشم، به نوع گره آن نیز بستگی دارد. دو نوع گره در بافت فرش به کار میرورد که عبارتند از گره ترکی و گره فارسی!
گره ترکی
ظرافت فرش جز نوع پرز که چه جور پشمی باشد و چند درصد ابریشم، به نوع گره آن نیز بستگی دارد. بافت دو گره یا گره ترکی که از ابتدا مخصوص بافندگان تبریزی بوده و امروز در مناطق دیگر نیز رایج است، روشی است که در آن هر دو سر پرز از لای تار رد میشود و گره میخورد. این روش وقت زیادی میخواهد و مخصوص قالیهای ریزبافت و نقشههای ظریف با رنگهای متنوع و خطوط نازک است. در این روش، امکان بیگره بافی یا جفتبافی (که نوعی شلختگی در بافت یا تقلب است) وجود ندارد.
به همین دلیل، این قالیها جز ظرافت بیاندازه، بسیار محکمند و به این سادگیها نخنما نمیشوند. از طرفی این گره آنقدر محکم است که میشود پرزهای فرش را چنان قیچی زد که به کوتاهی مخمل شوند و با پا خوردن بیشتر، نقشها و ظرافت گرهها بیشتر نمایان شود. به همین دلیل مشهور است که فرش کرمان هر چه پا بخورد مرغوبتر است و هیچ اتفاقی هم برای فرش نمیافتد. فرشهای قم، تبریز، اصفهان و کرمان ترکی بافند؛ یعنی هم ظریفاند، هم بسیار زیبا و محکم و البته گران.
گره فارسی
فرشهای پشمی درشتبافت که اغلب سنگین هستند و نقشهای درشتی هم دارند، فارسیبافند. در گره فارسی یا یک گره فقط یک طرف پرز گره میخورد و طرف دیگر آن آزاد است. در این روش، چله شلتر است و برای سفتکردن آن، شانههای سنگین را محکمتر روی پرزها میکوبند تا پرزهای پشمی در هم فرو بروند و چله محکم شود. همین درهم رفتگی پشمها، امکان بیگرهبافی یا جفتبافی را بیشتر میکند.
بافندههای فرشهای فارسیباف به خاطر درشتی پرزهای پشم، نمیتوانند نقشههای ظریف و مینیاتوری ببافند. از طرفی، گره فارسی با پا خوردن در طول سالها (که البته اصلا کم نیست) کمکم پرزها شل شده و نخنما میشوند. به خاطر همه این دلایل، این نوع فرش ارزانتر است. قالیهای فارسیبافِ بختیاری، مشهد، اراک، همدان و… مشهورترند. اما به هر حال، این قالیها و رنگهای زنده و گرمشان، انرژی خاصی به محیط زندگی میدهند و قطعا چشمنوازتر از هر بافته مصنوعی دیگر هستند.
فرش ایران از لحاظ طراحى، نقاشى و ابعاد تجارى در بازارهاى جهانى در جایگاه ممتاز قرار داشته است. این صنعت از لحاظ اشتغال زایى، ایجاد ارزش افزوده و ارزآورى سهم قابل توجهى در اقتصاد ایران دارد. این صنعت ما که قدمتى چند هزار ساله در فرهنگ جامعه ایرانى دارد به غیر از بعد اقتصادى نشانه فرهنگ و هنر کشورمان به جهانیان نیز بوده است.